W 2023 r. liczba ludności Polski wyniosła 37,6 mln, w tym blisko 9,9 mln stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej (26,3%).* Zmiany demograficzne sprawiają, że liczba ta rośnie i rosnąć będzie. Tematyką obejmująca starzejace się społeczeństwo zajmują się jednostki ustawodawcze, rządowe czy pozarządowe działające zarówno w przestrzni lokalnej, jak i ogólnopolskiej. Co za tym idzie, zwiększająca się liczba i różnorodność ofert kierowanych dla osób starszych – ośrodki kultury, edykacji, projekty rozwojowe, aktywizujące, współpracujące, także na zasadzie wymiany międzygeneracyjnej. Od zajęć artystycznych po wolontariat – każdy senior może znaleźć coś dla siebie.
Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność
Rządowy program dotyczący polityki senioralnej, mający na celu podniesienie jakości i poziomu życia osób starszych w Polsce, określony został w „Polityce społecznej wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność.” Kierunki działań uwzględnione w dokumencie, opierają się na trzech filarach:
- bezpieczeństwie – rozumianym jako poczucie wolności od ubóstwa, a także wolność od niepokoju o własne bezpieczeństwo zdrowotne, psychiczne i fizyczne we wszystkich wymiarach życia społecznego osoby starszej (m.in. w zakresie zdrowia, warunków życia, uzyskania koniecznych usług i niezbędnej pomocy w trudnych sytuacjach życiowych). Bezpieczeństwo obejmuje także ochronę dóbr osobistych osoby starszej, poszanowanie jej godności, zachowanie prawa do niezależności w podejmowaniu decyzji oraz ochronę przed różnymi formami przemocy stosowanymi wobec nich.
- uczestnictwie – postrzeganym jako aktywne postawy osób w starszym wieku w tych wszystkich formach działania, które są im z uwagi na wiek i zdrowie oraz warunki życia dostępne. Prowadzenie aktywnego i zdrowego stylu życia w znacznym stopniu wpływa na stan zdrowia, a także wydłużenie się samodzielności osób starszych.
- solidarności – która w szerokim ujęciu oznacza wspólnotę wszystkich pokoleń w społeczności lokalnej w działaniu na rzecz osób starszych oraz wspólnotę działania z osobami starszymi na rzecz społeczności, w której wspólnie żyją. Solidarność międzypokoleniowa i wewnątrzpokoleniowa oznacza także szacunek i wdzięczność dla starszych pokoleń za przejmowany przez młode pokolenia dorobek duchowy, materialny, kulturalny i społeczny, wyrażający się w tworzeniu godnych warunków życia, dostosowanych do potrzeb osób w starszym i zaawansowanym wieku.
Przeczytaj także: Emeryt czy rentier? | KobietaPrzedsiebiorcza.com
Aktywność Seniorów skali makro
Aktywność Seniorów w dużym stopniu uzależniona jest od ich miejsca zamieszkania, stanu zdrowia czy zasobności portfela. W Raporcie* przedstawiono wyniki badań dotyczące uczestnictwa seniorów w sześciu formach aktywności. Dotyczą one zarówno aktywności indywidualnych, ale i tych organizowanych przez instystucje zewnętrze.
- Korzystanie z Internetu – W Polsce w 2023 r. z Internetu (w ciągu ostatnich 3 miesięcy poprzedzających badanie) korzystało 4212,3 tys. osób w wieku 60-74 lata, co stanowiło 61,9% ogółu osób w tej grupie wieku.
- Uczestnictwo w sporcie i rekreacji ruchowej – Na podstawie wyników badania „Uczestnictwo w sporcie i rekreacji ruchowej” można stwierdzić, że w okresie objętym badaniem (od 1.10.2020 r. do 30.09.2021 r.) 28,8% członków gospodarstw domowych w wieku 60 lat i więcej oceniło swoją sprawność fizyczną jako bardzo dobrą lub dobrą, w tym jako bardzo dobrą jedynie – 1,4%. Odsetek osób starszych określających swoją kondycję jako złą wyniósł 18,0%, a bardzo złą – 3,0%. Co drugi senior ocenił ją jako średnią.
- Uczestnictwo osób starszych w podróżach – W 2023 r. wśród mieszkańców Polski w wieku 15 lat i więcej, odsetek osób w wieku 60 lat lub więcej, które uczestniczyły w podróżach (krajowych i/lub zagranicznych), z co najmniej 1 noclegiem w celu prywatnym (wypoczynek, rekreacja i wakacje, odwiedziny u krewnych lub znajomych, zdrowotny, religijny, pielgrzymka, edukacyjny, zakupy) –wyniósł 12,1%
- Aktywność edukacyjna – Oferty edukacyjne dla osób starszych w ramach edukacji formalnej (kształcenie w instytucjach systemu oświaty i systemu szkolnictwa wyższego w ramach programów prowadzących do uzyskania kwalifikacji pełnych, kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych lub kwalifikacji w zawodzie) i pozaformalnej (organizowana instytucjonalnie, ale poza programami kształcenia w oświacie i szkolnictwie wyższym i zwykle nie prowadzi do uzyskania ww. kwalifikacji).
- Aktywność kulturalna – Osoby starsze korzystają z różnorodnych form aktywności kulturalnej i artystycznej organizowanej
przez instytucje kultury, organizacje pozarządowe, w tym UTW oraz szkoły artystyczne, a także innego typu organizacje i zrzeszenia, w tym chóry, orkiestry, zespoły muzyczne. - Aktywność społeczna i obywatelska
- Wolontariat – W pierwszym kwartale 2022 r. 30,7% mieszkańców Polski w wieku 60–64 lata przynajmniej raz świadczyło wolontariat w ciągu czterech tygodni poprzedzających badanie. W grupie wieku 65–89 lat odsetek wolontariuszy wyniósł 20,3%. Osoby w wieku 60–89 lat stanowiły łącznie nieco ponad jedną czwartą wszystkich wolontariuszy działających w Polsce.
- Rady seniorów – Gminne rady seniorów są podmiotami o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym. Na dzień 31 grudnia 2023 r. funkcjonowały 23 powiatowe rady seniorów oraz 11 wojewódzkich rad seniorów.
- Koła gospodyń wiejskich – Zgodnie z danymi przekazanymi przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2023 r. funkcjonowało
14 116 kół gospodyń wiejskich – najwięcej w województwie mazowieckim i lubelskim.
CAM Ceramiczna – Aktywni Seniorzy na Białołęce
Centrum Aktywności Międzypokoleniowej (CAM) wspiera aktywność osób starszych oraz grup międzypokoleniowych. Dzięki temu Warszawa staje się miejscem bardziej dostępnym i przyjaznym dla wszystkich pokoleń. Od kwietnia 2024 roku, działa białołęcka filia na ul. Ceramicznej 9B.
Aktywizacja seniorów
Kluczowymi odbiorcami działań CAM są seniorzy i seniorki z Warszawy. Organizowane dla nich zajęcia sportowe, cyfrowe czy artystyczne pomagają rozwijać umiejętności i dbać o zdrowie. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko osamotnienia, wykluczenia społecznego oraz pogorszenia stanu zdrowia. Osoby starsze rozwijają w CAM swoje zainteresowania, na które być może wcześniej nie było czasu albo uczą się zupełnie nowych umiejętności.
Zdrowe ciało, zdrowy duch
W stale poszerzającej się ofercie znaleźć można takie zajęcia jak treningi pamięci czy szachy, które pomagają dbać o dobrą kondycję zdolności poznawczych, a także zajęcia ruchowe i gimnastyczne. Dbanie o siebie to także rozwój osobisty, który wspierany jest w kameralnych grupach np. klubie dyskusyjnym „Gadanie, wspieranie” czy grupie rozwojowej kobiet 60+. Nie zapominają również o rozrywce, organizując liczne potańcówki i koncerty.
Integracja międzypokoleniowa
Integracja międzypokoleniowa w CAM to działanie mające na celu budowanie więzi i współpracy między starszymi i młodszymi mieszkańcami Warszawy. Dzięki temu osoby starsze mogą dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodszymi, co sprzyja wzajemnemu zrozumieniu i przełamywaniu stereotypów dotyczących obu grup. CAM współpracuje z organizacjami pozarządowymi i szkołami, żeby zapewnić przestrzeń do integracji i dialogu międzypokoleniowego.
Wolontariat
Ceramiczną współtworzą wolontariusze pasjonaci prowadzący cykliczne zajęcia i jednorazowe spotkania. W CAM wiek wolontariusza nie ma znaczenia. Są tu przekonani, że poza niesieniem dobra innym, wolontariat pomaga także samym wolontariuszom i wolontariuszkom zachować aktywność na emeryturze i mieć satysfakcję z codziennego życia. Jako CAM kładziony jest duży nacisk na promocję idei wolontariatu wśród seniorów, a także wspierania rozwój wolontariatu międzypokoleniowego w całej Warszawie.
Aktualny plan wydarzeń można znaleźć na Facebooku facebook.com/CAMCeramiczna. Wszystkie zajęcia i działania są bezpłatne. CAM Ceramiczna apraszamy do kontaktu wszystkie osoby, które chciałyby dzielić się swoimi zainteresowaniami i umiejętnościami.
* Dane pochodzą z Raportu Ministra do spraw Polityki Senioralnej „Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2023 r.”
